این حدیث امروز، در کافی است؛ تحف‌العقول، با تعبیر دیگری حدیث را بیان کرده است.

حدیث فرمایش امام صادق علیه‌السلام است؛ یک راهکار علمی و عملی است، برای همه کسانی که ان‌شاء‌الله در سیر و سلوک هستند؛ به خصوص در این ایامی که ماه ولایت، ماه رحمت و فیوضات الهی و ماه سیر و سلوک است؛ ماه رجب. اولیای الهی، سیر و سلوک خود را از ماه مبارک رجب، شروع می‌کنند و برداشت را در ماه مبارک رمضان دارند.

فرمایش مهمی است؛

«إِنَّكَ قَدْ جُعِلْتَ طَبِيبَ نَفْسِكَ وَ بُيِّنَ لَكَ الدَّاءُ وَ عُرِّفْتَ آيَةَ الصِّحَّةِ وَ دُلِلْتَ عَلَى الدَّوَاءِ فَانْظُرْ كَيْفَ قِيَامُكَ عَلَى نَفْسِكَ».[۱]

خیلی حدیث عجیبی است. بین مردم هم، معروف است که هر کس داء دهد، دوا دهد؛ هر کس درد دهد، درمان دهد. امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «إنّک»، با حرف تحقیق؛ به درستی که – با «قد» تحقیق – خدا تو انسان را طبیب نفس خودت، قرار داده است؛ خودت را، طبیب خودت قرار داده است؛ داء را هم، بیان بیان کرده است؛ نشانه سلامتی را هم، بیان کرده‌اند؛ هم درد را می‌شناسی و هم درمان را؛ راهنمایی به دواء هم، شده‌ای؛ حال که هم طبیبی و هم درد و درمان را را می‌شناسی، حال ببین چگونه به کار نفست می‌رسی. حال که درد و درمان خود را می‌دانیم، وقت آن است که به سراغ درمان برویم.

شرح علامه مجلسی از این حدیث

خدا رحمت کند مرحوم مجلسی در مرآةالعقول، ج۱۱ ص۳۶۱ وقتی صحبت این حدیث می‌شود، نکته‌ جالبی دارند: – از این کتاب مرآة العقول غفلت نکنید. ما در محضر آیت‌الله‌العظمی بهاءالدینی که روایات وافی را می‌خواندیم، از مرآة خیلی استفاده می‌کردیم -:

«گناهان، درد انسان هستند؛ نشانه‌های سلامتی، مواردی است که برای برون‌رفت از گناه قرار داده است؛ درمان، توبه و استغفار است. امام علی علیه‌السلام فرمودند: «تَعَطَّرُوا بِالاسْتِغْفَارِ».[۲] اینکه آدم را کمک کنند بر مراحل دارو و درمان و طبابت، همنشینی با نیکان است؛ ابزار این درمان‌ها، توسل و تضرع و توکل است».[۳] آفرین بر مرحوم مجلسی؛ هر دردی، درمان مخصوص و هر گناهی، توبه مخصوصی دارد. زمان را از دست ندهیم و نفس را بشناسیم تا صاحب نفَس شویم.

حدّاقل روزی ۷۰ مرتبه، استغفار داشته باشیم. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در هر نشست و برخاست لا اقل ۲۵ مرتبه استغفار می‌کردند.[۴]

هیچ دارویی، مثل عقل ما، برای نفس ما نیست؛ باید عقل، نفس را مداوا کند. ان‌شاءالله ما هم با شما شریک در این دعا باشیم.

[۱] الكافي- ط الاسلامية، الشيخ الكليني، ج۲، ص۴۵۴٫

[۲] الأمالي – ط دار الثقافة، الشيخ الطوسي، ج۱، ص۳۷۲٫

[۳] مرآة العقول، العلامة المجلسي، ج۱۱، ص۳۶۱٫

[۴] سنن النبي، العلامة الطباطبائي، ج۱، ص۱۱۲٫