یقین و رضایت از تقدیرات خداوند، عامل آسایش تن و آرامش روان

حدیث با برکت امروز از کافی مرحوم کلینی است؛ ج۲، ص۵۷، ابواب یقین؛ حدیث از کشاف حقایق، حضرت امام صادق علیه السلام است.

عنه، عن معلى، عن الحسن بن علي الوشاء، عن عبد الله بن سنان، عن أبي عبد الله عليه‌السلام، و محمد بن يحيى، عن أحمد بن محمد، عن ابن محبوب، عن أبي ولاد الحناط و عبد الله بن سنان، عن أبي عبد الله عليه‌السلام قال: «من صحة يقين المرء المسلم أن لا يرضي الناس بسخط الله ولا يلومهم على ما لم يؤته الله، فإن الرزق لا يسوقه حرص حريص ولا يرده كراهية كاره، ولو أن أحدكم فر من رزقه كما يفر من الموت لأدركه رزقه كما يدركه الموت، ثم قال: إن الله بعدله وقسطه جعل الروح والراحة في اليقين والرضا وجعل الهم والحزن في الشك والسخط»[۱].

واقعا جا دارد برای این حدیث، اعزه‌ی اهل دقت و تأمل و فضل و حوزویان و دانشگاهیان، بررسی کارشناسانه و روان‌شناسانه و عارفانه و عالمانه داشته باشند. ترجمه روان حدیث این است که: خداوند به سبب عدلش و قسطش، روح و راحت و آسایش و آرامش را در یقین و رضا قرار داده است، و غم‌ها و ناراحتی‌ها را در شک و خشم قرار داده است؛ خداوند به اقتضای عدل و قسطش آرامش را در یقین و رضا و ناراحتی را در شک و خشم قرار داده است.

در روایات ظهور هست که «یملأ الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا»،[۲]در بحار و مجامع روایی هست. این روایات در مورد آمدن وجود نازنین حضرت علیه‌السلام هست.

تفاوت عدل با قسط، و ظلم با جور

با توجه به معنای روایت و دقت در درایة الحدیث، عدل و قسط، و ظلم و جور متفاوت است. هر دو مربوط به گرفتن حقوق دیگران است؛ ولی گاهی کسی حق کسی را برای خودش می‌گیرد و گاهی برای دیگری می‌گیرد؛ اولی ظلم است و دومی جور است؛[۳] تجاوز به حقوق دیگران، یا برای خودش است یا برای دیگران. عادل، کسی است که حق دیگری را برای خودش تصاحب نکند؛ و قاسط، کسی است که حق کسی را به کسی ندهد.

امام زمان علیه‌السلام، سبب برپایی عدل و قسط در برابرظلم و جور

حضرت مهدی أرواحنا لت راب مقدمه الفداء، نه حق کسی را به کسی می‌دهد و نه اجازه می‌دهد کسی به حقوق دیگران تجاوز کند؛ این عدل و قسط می‌شود؛ اینکه هم مراقب باشد که مردم، از تجاوز دیگران محفوظ باشند، و هم از تجاوز خودش محفوظ باشند. این، عادل و قاسط می‌شود.

خداوند طبق این حدیث، هم قاسط است و هم عادل است؛ همچنین حضرت مهدی علیه السلام که خلیفة الله است.

تفاوت رَوح با راحت

در این حدیث، خداوند، آسایش را در یقین و رضا قرار داده است. رَوح، آرامش معنوی و راحت، آسایش مادی است؛ ظاهرا در روایت، هم آرامش ظاهری و هم آرامش باطنی مطلوب است؛ راحت، برای جسم است و رَوح برای رُوح و روان است؛ و اینها در یقین و رضا است؛ یعنی اینکه انسان، اهل باور و رضا به مقدرات الهی باشد؛ و غم و اندوه را خداوند در شک و خشم قرار داده است.

حرام‌خواری و حرام‌کاری، عامل پیدایش مشکلات و بیماری‌هایی مانند کرونا

بنابراین می‌توانیم بگوییم در مشکلات و ناآرامی‌های بشر باید پناهگاهش، یقین و رضا و روح و قسط باشد. ما متأسفانه در سونامی کرونا قرار داریم که کشورهای مختلفی را فرا گرفته است؛ ما چه کنیم که عدل و قسط باشد و ظلمی نشود؟ باید یقین و رضا باشد؛ بگوییم خدا، خالق همه موجودات است. سونامی کرونا را از مخلوقات الهی بدانیم. یا بشر به حرام ‌خواری که گوشت حرام خورد، یا حرام کاری و دغل و تصرف در برخی میکروب‌ها که به جان خودش انداخت. اولین ناآرامی برای کسی که مشکل ایجاد کرده، برای خودش است.

راهکارهای مقابله با مشکلات و بیماری کرونا

راهکار اول: یقین و رضایت به مقدرات خداوند

﴿وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾؛[۴]خدا توانا است. بداند رازق اوست؛ بله، تلاش کند و با امکاناتی که دارد با نگرانی‌ها مبارزه کند؛ به مشکل بگوید، حل می‌کنیم. ﴿وَ فِي السَّمَاء رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ﴾؛[۵] خداوند وعده‌ای به ما داده است که رزق ما را تأمین کند. بزرگ‌ترین مشکل بشر در زمانه ما، بی‌اعتقای، بی‌توجهی و بی‌رضایی از قضا و قدر الهی است. در زیارت امین الله می‌خوانیم نفس مطمئنی بده که رضا داشته باشد.[۶] به تعبیر آیه شریفه، انسان راضی، روح و ریحان دارد؛[۷] یا به تعبیر حدیث، رَوح و راحتی دارد.

راهکار دوم: اتکای به توانایی‌های درونی و بهره‌مندی از امکانات داخلی

باید طوری باشیم که در مقابل حوادث، آن قدر مقاومت داشته باشیم که به فرموده مقام معظم رهبری، اتکای به توانایی‌های درونی و باور و اعتقادات درونی داشته باشیم. به قدر امکاناتمان، خدا همه چیز را برای ما مسخر کرده است. ﴿وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا﴾؛[۸]ویروس هم مسخر ما است.

سوء استفاده استکبار از بعضی از کسانی که از حوزه برخاسته‌اند و سوء عاقبت آنها

ان شاء الله دارایی و دانایی‌مان را ارج بنهیم. استکبار هم نمی‌تواند از این حوادث، سوء استفاده کند. متأسفانه برخی این‌قدر استکبار زده می‌شوند که خدای نخواسته عمری نان امام زمان علیه‌السلام بخورند و در دامن معارف پرورش بیابند، ولی قدردان نباشند و عاقبت به خیر نشوند. در مصاحبه‌ای چند سال قبل گفتیم: اولین خواص که لغزید، شیطان بود؛ او که بلغزد، همه را می‌لغزاند؛ یقین و رضا، مانع لغزش می‌شود.

خدای نخواسته جوزده و قدرت‌زده شویم، عبادت و عبودیت مخلصانه نباشد، استکبار، ما را شکار می‌کند؛ آنها با خدا مشکل دارند؛ با شیطان مشکل ندارند؛ خودشان شیطان بزرگ هستند. گاهی انسان در دامن شیطان می‌افتد؛ نعوذ بالله عاقبت به خیر نمی‌شود. خیلی نیاز به تأمل داریم. این قدر عاقبت نابه خیر می‌شود و عاقبت به شر می‌شود که در مقابل خون شهیدان که انسان عالم، مدادش افضل از خون شهدا است، با بیان و بنانش مقابل خون شهید بایستد؛ این سوء عاقبت است. خداوند به عظمت اولیای الهی حفظ کند.

پی نوشت : عکس آرشیوی است 

[۱] الكافي- ط الاسلامية، الشيخ الكليني، ج۲، ص۵۷٫

[۲] بحار الأنوار – ط دارالاحیاء التراث، العلامة المجلسي، ج۳۶، ص۲۲۶٫

[۳] پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیة الله مکارم شیرازی، فرق ظلم و جور در احادیث ظهور.

[۴] سوره حدید، آيه ۲٫

[۵] سوره ذاریات، آيه ۲۲٫

[۶] کلیات مفاتیح الجنان، قمی، شیخ عباس، ج۱، ص۳۵۰٫

[۷] سوره واقعه، آيه ۸۹٫

[۸] سوره جاثیه، آيه ۱۳٫