شرح دعای روز چهارم ماه رمضان/روح قدرتمند، روح خدایی است

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی عباسی خراسانی، استاد سطح عالی حوزه، در شرح دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان گفت: در دعای این روز می‎خوانیم: «اللَّهُمَّ قَوِّنِی فِیهِ عَلَی إِقَامَةِ أَمْرِکَ وَ أَذِقْنِی فِیهِ حَلاوَةَ ذِکْرِکَ وَ أَوْزِعْنِی فِیهِ لِأَدَاءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ وَ احْفَظْنِی فِیهِ بِحِفْظِکَ وَ سِتْرِکَ یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ».
وی ادامه داد: در این ماه، اولین پیام، پیام توانایی بر اقامه امر است؛ انسان روزه‌دار از خداوند توانایی اقامه و به پاداشتن امر باری‌تعالی را می‌طلبد؛ گویا امر خداوند عمود است و این عمود دست انسان روزه‌دار است؛ در اولین روز از خداوند روزه حقیقی، در روز دوم رضوان الهی و در روز سوم اندیشه را طلب کردیم؛ اکنون پس از این سه، از خداوند می‌خواهیم به ما قوه و توانایی برپاداشتن امرش را عطا کند.
استاد سطح عالی حوزه بیان کرد: اقامه امر خدا اعم از اوامر و نواهی؛ یعنی بایدها و نبایدها است؛ امام صادق(ع) می‌فرمایند: تقوا یک کلاس درس است؛ در کلاس اوامر باید حاضر و در کلاس نواهی باید غایب بود.
این استاد اخلاق گفت: قدرت و توانایی بر اقامه امر، بیش‌تر جنبه قدرت و توانایی معنوی است؛ شاید انسان به لحاظ جسمانی ضعیف باشد؛ اما در امور عبادی قوی باشد، امام علی(ع) در دعای کمیل می‌فرمایند: «قوِّ علی خدمتک جوانحی و اشدد علی العزیمة جوانحی؛ پروردگارا اعضا و جوارحم را در طریق خدمت به خودت قوی و نیرومند گردان و روح و قلبم را بر عزم استوار گردان».
وی ادامه داد: وقتی روح در خدمت پروردگار قرار گرفت، انسان توانمند می‌شود، حضرت علی(ع) زمانی که قلعه خیبر را فتح کرد، همه تعجب کردند که چطور چنین چیزی ممکن است؟ حضرت جواب دادند: «ما قلعت باب خیبر بقوة جسمانیة، ولکن بقوة إلهیة»، (شرح نهج البلاغة للمعتزلی ج ۲۰ ص ۳۱۶؛ بحارالانوار ج ۲۱ ص ۲۶)؛ در خیبر را با نیروی جسمانی از جا نکندم، بلکه با قوه و نیروی الهی چنین کاری کردم. کسی که مطیع خداوند باشد، خداوند به او قدرتی عطا می‌کند که همه اشیاء از او مطیع می‌شوند، فرزند امام علی(ع) امام حسین(ع) که مطیع محض امر الهی بود، می‌فرماید: کسی که اوامر الهی را اطاعت کند، خدا از او اطاعت می‌کند، (وَ أَذِقْنِی فِیهِ حَلاوَةَ ذِکْرِکَ).
 عبادت همان زنده‌نگه‌داشتن یاد خداوند است
این استاد عرفان و اخلاق گفت: هدف از خلقت جن و انس عبادت است؛ «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ؛ و جن و انس را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند»، (ذاریات/ ۵۶). عبادت همان زنده‌نگه‌داشتن یاد خداوند است و این معنای ذکر است، در دعای روز قبل، طالب علم و اندیشه و انگیزه بودیم و در این روز، از خدا می‌خواهیم حلاوت و شیرینی یادش را به ما بچشاند؛ در حدیثی قدسی آمده‌ است که: «إِنَّ أَدْنَی مَا أَنَا صَانِعٌ بِهِمْ أَنْ أَنْزِعَ حَلَاوَةَ مُنَاجَاتِی عَنْ قُلُوبِهِمْ؛ اگر عالمی به علمش عمل نکند، کم‌ترین کاری که من (خدا) نسبت به او انجام می‌دهم، این است که شیرینی مناجات و ذکر را از قلبش می‌گیرم»، (کافی ج ۱، ص ۴۶).
صاحب کتاب عرفانی صد کلمه گفت: کسی که شیرینی و لذت یاد خدا را بچشد، گناه در نظرش تلخ و زشت خواهد بود و اصلاً چیزی فراتر از این لذت نخواهد یافت؛ امام صادق(ع) فرمود: من حاجتی داشتم، وضو ساختم و مشغول نماز شدم تا خدا را برای آن حاجت بخوانم؛ آن قدر لذت مناجات و راز و نیاز با خدای متعال مرا متوجه خود کرد که حاجتم را از یاد بردم.
وی افزود: انسان روزه‌دار، طالب شیرینی ذکر است و قرآن شیرین‌ترین ذکر خداوند و جلادهنده قلوب است؛ حضرت محمد(ص) می‌فرمایند: «جَلاءُ هذِهِ القُلوبِ ذِکرُ اللَّهِ وتِلاوَةُ القرآنِ وَ أَوْزِعْنِی فِیهِ لِأَدَاءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ».
این مفسر صحیفه سجادیه تصریح کرد: بعد از آن‌که علم آمد، اطاعت هم می‌آید و در پی آن لذت اطاعت هم می‌آید که نتیجه این سه شکر می‌شود؛ وقتی انسان بتواند مطیع اوامر الهی باشد، خسته نشود و لذت ببرد، در زمره شاکران قرار می‌گیرد؛ شکر زبانی دارد و عملی. شکر عملی یعنی آن‌که از هر نعمتی که خداوند عطا فرموده، درست و بجا و در راه اطاعت او استفاده کنیم.
وی افزود: امام صادق(ع) می‌فرماید: کم‌ترین شکر آن است که نعمت را از خدا بدانی بی آن که قلب تو مشغول به آن نعمت شود و خدا را فراموش کنی و هم چنین راضی بوده به نعمت او و اینکه نعمت خدا را وسیله عصیان او قرار ندهی و اوامر و نواهی او را با استفاده از نعمت‎هایش زیر پا نگذاری.
انسان شاکر تحت حمایت پروردگار است
وی افزود: متعلق شکر، کرم است؛ همه این‌ها تحت کرم خداوند است و اگر کرم نباشد، هیچ‌یک نیست؛ کسانی که شکر می‌کنند، در کرم پروردگار قرار می‌گیرند. «وَ احْفَظْنِی فِیهِ بِحِفْظِکَ وَ سِتْرِکَ یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ».
عباسی خراسانی تصریح کرد: وقتی انسان شاکر شد، در حفظ پروردگار قرار می‌گیرد. هنگامی که می‌گوییم: خداحافظ؛ یعنی خدایی هست؛ خدا را شناخت؛ چیزهایی که خدا دوست دارد، اطاعت کرد و لذت اطاعت را چشید و در نهایت خدا حافظ او است. در خداحافظی که می‌گوییم، مراحل قبل وجود دارد؛ حفظ خداوند به پوشش و نظارت است و خود ماه رمضان هم یک ستر و حافظ است.
وی گفت: خداوند از هر ناظری بصیرتر و بیناتر است؛ بنابراین از او می‌خواهیم گناهان ما را با صفت ساتر بودنش بپوشاند و ما را از گناه حفظ نماید.